“Jezus. Wat een geld!” Riep meneer B. “Ik stop er mee ik heb er geen zin meer in. Jij bent veel te duur’.
Meneer B. was een tijdje geleden door zijn tandarts naar mij verwezen omdat hij ernstig terugtrekkend tandvlees had, een slechte adem en zijn kiezen gingen losser zitten. In de verwijzing had zijn tandarts me geschreven dat het om parodontitis (lees: ernstige tandvleesontsteking) ging.
Na een grondig mondonderzoek en beoordeling van de doorgestuurde röntgenfoto’s kon ik niet anders dan zijn tandarts gelijk geven. Dit is inderdaad parodontitis. Ik legde meneer uit wat er aan de hand was in zijn mond. Ik doe dat graag met plaatjes want dat laat heel goed zien wat er nou eigenlijk aan de hand is. Heel overzichtelijk en heel duidelijk. Omdat een tandvleesontsteking bijna nooit pijn doet, is dit een sluiper. Je bent van kwaad naar erger voordat je je daarvan bewust bent. En wanneer je je er wel van bewust wordt ben je meestal (te) laat. Daarom hecht ik aan goede voorlichting. Immers, je kan pas een weloverwogen besluit nemen als je van alle voors- en tegens op de hoogte bent. Ik nam de tijd alles uit te leggen en omdat ik me realiseer dat dit een hoop informatie is, krijg je van mij ook altijd nog een mail waarin ik uitleg wat we besproken hebben. Dan kan je het thuis nog eens rustig nalezen.
Wel of niet behandelen?
Fast forward. Wanneer je parodontitis blijkt te hebben, is daar een behandelprotocol voor. Daar kan je voor kiezen, als je je mond gezond wil hebben, of niet wanneer het je niet uitmaakt of je een paar tanden meer of minder hebt. Want dat is namelijk het gevolg van niet behandelen: verlies van tanden en/of kiezen.
Van mij moet niets. Als je het niet wil, geen enkel probleem. Het is jouw lichaam niet dan van mij, dus daar kan ik niet over beslissen. Gelukkig mag je dat zelf. Kies je wel voor behandeling, dan maak ik een behandelplan, stel een begroting op en bespreek die met de patient in kwestie. Alles volgens protocol. Dat doe ik enerzijds omdat dat het protocol is en die zijn er niet voor niets, immers, hoe kan je een goed resultaat verwachten als je maar wat doet, en anderzijds omdat ik wil dat je goed beslagen ten ijs gaat: ik wil dat je weet waar je aan begint en wat de consequenties zijn. Op deze manier kan het namelijk nooit tegenvallen, zijn de beste resultaten te verwachten en weet je waar je aan begint, je bent dan goed geïnformeerd.
Meneer B. wilde er voor gaan. We maakten een behandelplan volgens protocol, bespraken de begroting en de reinigingen volgden. En kort daarna ging het mis.
Ik stop er mee. Jij bent veel te duur.
“Ik stop er mee. Ik heb er geen zin meer in, jij bent veel te duur”. Zei meneer B. toen hij bij de laatste reinigingsafspraak binnenkwam. Ik moest even naar adem happen, deze begroeting had ik niet verwacht. Nadat meneer B. de behandelkamer inliep, sloot ik de deur achter hem en volgde hem naar de behandelkamer. Ik vroeg ik hem wat er aan de hand was. “Wat maakt dat je zegt dat ik te duur ben? We hebben alles van voor naar achter besproken, vanwaar deze opmerking?” Vroeg ik hem. Ik legde meneer B uit dat ik het niet begreep, juist ook omdat we alles vooraf uitvoerig hebben besproken, en ik bij elke afspraak gevraagd heb of er vragen of onduidelijkheden zijn. Ik was erg benieuwd. “Het is me gewoon te duur” bracht hij uit. Ik legde uit, net als ik in het begin deed, dat de tarieven in de mondzorg landelijk geldend zijn in Nederland. Dat betekent dat elke tandarts- en mondhygienistenpraktijk werkt met dezelfde codes, daarin hebben we geen vrije keuze. De Nederlandse Zorgautoriteit bepaalt de hoogte van tarieven. Meneer zei het te begrijpen maar hield voet bij stuk. ‘Jij bent te duur!” herhaalde hij.
Ik keek meneer aan en vroeg door. Waarom zei hij dit? Ik had niet het gevoel dat de gegeven reden alles was. Ik legde uit dat ik altijd geleerd heb dat het nooit gaat om geld maar altijd over waarde. Ergens vond hij de behandeling dus niet waardevol. En dat begrijp ik aan de ene kant wel want een tandvleesontsteking doet bijna nooit pijn. Dus er is ook geen urgentie en ben je gauw geneigd het zo te laten. Als iets pijn doet dan wil je daarvan af. Maar iets wat je niet voelt, tsja…. Ik begreep wat meneer B. zei. En toch had ik het gevoel dat er nog iets speelde en dus vroeg ik door. “We hebben toch samen de begroting en het behandelplan besproken, stap voor stap, waarin ik per zitting heb aangeven wat het kost? Dit heb je ook op schrift gekregen”. Meneer B. beaamde dit. “Ja, dat klopt”. “Had u toen dit gevoel ook al?” Vroeg ik een beetje zoekend door. “Nee niet direct. Dat kwam pas later”. “Kunt u aangeven wanneer dat was?” ik was nog steeds aan het zoeken wat er achter die opmerking zat. “Dat was na de laatste reiniging. Die vond ik eigenlijk alleen maar heel lang duren. En al dat gedoe met die ragers, dat gepruts dat lukt me echt niet”.
Ik had inmiddels best wat vragen gesteld en was er nog steeds niet achter wat er nou precies speelde. Mijn intuitie zei me dat dit het volledig was. Dus ik besloot het maar gewoon te zeggen. “Meneer B. Ik heb het gevoel dat er nog iets anders speelt, klopt dit? Tijdens een mediationopleiding die ik ooit volgde leerde ik om mijn vraag te stellen maar dan altijd wel te checken of mijn aanname klopt. Mijn patiënt ging recht zitten en sloeg zijn armen over elkaar. Na een stilte zei hij plots “ weet je, het ligt ook allemaal niet aan jou. Ik weet dat ik beter mijn best had moeten doen en beter mijn tanden schoon had moeten maken, en dat ik daar nu de prijs voor betaal. Ik kreeg jouw rekening net nadat ik die van de scheidingsadvocaat had gekregen. En die was zo hoog dat ik geen andere uitweg meer zag om met jouw behandelingen te stoppen. Het is teveel allemaal”. Ah een scheidingsadvocaat. Mijn patiënt lag dus in scheiding. De aap was uit de mouw. Ik gaf aan dat ik dit heel vervelend voor hem vond en bedankte hem voor het vertrouwen.
We spraken hier nog even over door en ik gaf aan dat ik toch adviseer om de behandeling toch door te laten gaan, er waren immers nog maar 2 afspraken te gaan, maar, dat gezegd hebbende, ik kon natuurlijk niet in zijn portemonnee kijken. Dus het bleef zijn eigen beslissing. Maar uit het protocol stappen betekent heel vaak dat je voor niets bent behandeld, geld weggegooid en je kan weer opnieuw beginnen. Je kan er geen resultaat van verwachten en het komt je mondgezondheid meestal niet ten goede. Meneer B. wilde het even laten bezinken en we spraken af dat hij er op korte termijn op terug zou komen.
De moraal van het verhaal
Als mondhygiënist werk ik met mensen. Mijn intuïtie staat altijd aan. En die is 9 van de 10 x correct. Soms heb ik een niet pluis gevoel zoals ik dat noem en dan vraag ik door. Want zo’n plotselinge opmerking die staat meestal niet op zich zelf. Meestal is er dan iets anders aan de hand. De casus van meneer B. is daar een goed voorbeeld van.
En als je nu denkt, ja maar die mondhygiënisten die zijn gewoon te duur. Draai ‘m dan eens om: als je steeds naar de tandarts moet omdat er een gaatje of meerdere gaatjes gevuld moeten worden, een wortelkanaalbehandeling of kroon nodig hebt, dan heeft preventie gefaald. 90% van de problemen in je mond kan je zelf voorkomen door een goede mondhygiëne te hebben. Maar omdat tandplaque lastig zichtbaar is, is een frequent bezoek aan de mondhygiënist sterk aan te raden. Ik geef je makkelijk toepasbare tips waar je direct mee aan de slag kan zodat je gedoe als gaatjes, tandsteen, bloedend tandvlees, slechte adem, vieze smaak en terugtrekkend tandvlees kan voorkomen. Voorkomen is altijd beter dan genezen maar je moet het wel zelf willen. En ten aanzien van de prijs: hoe gezonder je mond is, hoe korter je in de stoel zit en hoe minder vaak je een afspraak nodig hebt 😉
